Είναι γεγονός ότι η ξηροφθαλμία μπορεί να προκαλέσει μια άβολη αίσθηση τσιμπήματος, καύσου ή και ύπαρξης ξένου σώματος στα μάτια.
Μπορεί να παρατηρηθεί μετά από παρατεταμένη χρήση υπολογιστή, σε μια βόλτα με το ποδήλατο, μέσα σε ένα κλιματιζόμενο δωμάτιο ή ακόμα και κατά τη διάρκεια μιας πτήσης με το αεροπλάνο, όταν τα μάτια δεν ενυδατώνονται σωστά λόγω ανεπαρκούς παραγωγής δακρύων ή παραγωγής δακρύων κακής ποιότητας.
Η πρόληψη της ξηροφθαλμίας περιλαμβάνει γενικά αλλαγές στον τρόπο ζωής. Για την αντιμετώπισή της, υπάρχουν οφθαλμικές σταγόνες που στοχεύουν στην ανακούφιση των συμπτωμάτων και της ενόχλησης.
Ποια είναι τα συμπτώματα της ξηροφθαλμίας;
Τα συμπτώματα της ξηροφθαλμίας, που συνήθως επηρεάζουν και τα δύο μάτια, περιλαμβάνουν:
- Αίσθημα τσιμπήματος, καύσου ή αίσθηση ύπαρξης ξένου σώματος
- Παρουσία πηχτής βλέννας μέσα ή γύρω από τα μάτια
- Ευκολότερο ερεθισμό των ματιών στον καπνό ή στον αέρα
- Αίσθηση κουρασμένων ματιών
- Φωτοευαισθησία
- Ερυθρότητα
- Δυσκολία στην εφαρμογή/χρήση φακών επαφής
- Υπερβολική δακρύρροια ανά περιόδους
- Θολή όραση που συχνά επιδεινώνεται μετά από παρατεταμένη εστίαση
Πώς προκαλείται η ξηροφθαλμία;
Η ξηροφθαλμία προκαλείται είτε από ανεπάρκεια στην ποσότητα των δακρύων ή από κακής ποιότητας δάκρυα. Τα δάκρυα είναι ένα πολύπλοκο μείγμα ηλεκτρολυτών, πρωτεϊνών και λιπιδίων, υλικών που με τη σειρά τους σχηματίζουν τρία διακριτά στρώματα: το στρώμα λιπιδίων, το υδάτινο στρώμα και το βλεννώδες στρώμα που καλύπτει το επιθήλιο και προστατεύει τα μάτια από μολύνσεις.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, μια ανισορροπία στη σύνθεση των δακρύων μπορεί να είναι η αιτία της ξηροφθαλμίας. Σε άλλες περιπτώσεις, η ξηροφθαλμία μπορεί να οφείλεται στη μειωμένη παραγωγή δακρύων, σε προβλήματα των βλεφάρων, σε ορισμένα φάρμακα ή ακόμα και σε περιβαλλοντικές αιτίες.
Κακής ποιότητας δάκρυα
Κακής ποιότητας δάκρυα χαρακτηρίζονται εκείνα που έχουν κάποια ανισορροπία στη σύνθεσή τους, όπως:
- Ανεπάρκεια λιπιδίων
- Ανεπάρκεια νερού
- Ανεπάρκεια βλέννας
Μειωμένη παραγωγή δακρύων
Η μειωμένη παραγωγή δακρύων ή αλλιώς γνωστή ως ξηρή κερατοεπιπεφυκίτιδα, μπορεί να οδηγήσει σε ξηροφθαλμία. Οι αιτίες της ανεπαρκούς παραγωγής δακρύων μπορεί να είναι:
- Ηλικία: Η παραγωγή δακρύων μειώνεται με την αύξηση της ηλικίας, κάνοντας την εμφάνιση της ξηροφθαλμίας συχνότερη σε άτομα άνω των 50 ετών.
- Εμμηνόπαυση: Οι γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση μπορεί να έχουν μειωμένη παραγωγή δακρύων λόγω ορμονικών αλλαγών.
- Μια ιατρική κατάσταση που εμποδίζει την επαρκή παραγωγή δακρύων: Ο διαβήτης, η ρευματοειδής αρθρίτιδα, το σκληρόδερμα, ο λύκος, το σύνδρομο Sjogren, οι διαταραχές του θυρεοειδούς και η ανεπάρκεια βιταμίνης Α σχετίζονται άμεσα με την ξηροφθαλμία.
- Μετά από χειρουργική επέμβαση ματιών με λέιζερ: Οι διαθλαστικές επεμβάσεις στα μάτια μπορεί να προκαλέσουν μειωμένη παραγωγή δακρύων και κατ’ επέκταση ξηροφθαλμία.
- Βλάβη στον δακρυϊκό αδένα: Η ύπαρξη φλεγμονής ή η υποβολή σε ακτινοβολία μπορεί να βλάψουν τους δακρυϊκούς αδένες και να επηρεάσουν την παραγωγή δακρύων.
Παθήσεις των βλεφάρων
Διάφορες παθήσεις στα βλέφαρα μπορούν να προκαλέσουν δυσκολία στο ανοιγοκλείσιμο και να οδηγήσουν σε ανεπαρκή εξάπλωση των δακρύων σε όλο το μάτι ή στη γρήγορη εξάτμισή τους.
Φάρμακα που προκαλούν ξηροφθαλμία
- Ορισμένα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της υψηλής αρτηριακής πίεσης
- Αντιισταμινικά και αποσυμφορητικά
- Ορμονικά υποκατάστατα
- Ορισμένα αντικαταθλιπτικά
- Φάρμακα τύπου ισοτρετινοΐνης για τη θεραπεία της ακμής
Άλλες αιτίες ξηροφθαλμίας
- Ξηρό περιβάλλον
- Άνεμος
- Εργασίες που απαιτούν παρατεταμένη συγκέντρωση, όπως η οδήγηση, το διάβασμα ή η εργασία σε υπολογιστή
Επιπτώσεις
Η ξηροφθαλμία μπορεί να προκαλέσει:
- Συχνές οφθαλμικές λοιμώξεις λόγω ανεπάρκειας δακρύων
- Βλάβες στην επιφάνεια των ματιών
- Δυσκολία στην εκτέλεση καθημερινών δραστηριοτήτων
Πώς μπορούμε να προλάβουμε την ξηροφθαλμία;
Οι παρακάτω συμβουλές μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη της ξηροφθαλμίας:
- Αποφεύγουμε την απευθείας έκθεση των ματιών στον άνεμο
- Υγραίνουμε τον αέρα
- Κάνουμε διαλείμματα κατά τη διάρκεια εργασιών
- Προσαρμόζουμε τα μάτια μας στο περιβάλλον
- Τοποθετούμε την οθόνη του υπολογιστή κάτω από το ύψος των ματιών
- Αποφεύγουμε ή διακόπτουμε το κάπνισμα
Πώς θα αντιμετωπίσουμε την ξηροφθαλμία;
Η ξηροφθαλμία είναι μια πάθηση την οποία μπορούμε να προλάβουμε κάνοντας μικρές, αλλά σημαντικές αλλαγές στον τρόπο ζωής μας. Ωστόσο, όταν αυτή εμφανιστεί, τα τεχνητά δάκρυα και οι οφθαλμικές σταγόνες συμβάλλουν δραστικά στην ανακούφιση των συμπτωμάτων και των ενοχλήσεων. Αν λοιπόν νιώθετε ότι η ξηροφθαλμία επισκέφτηκε και τα δικά σας μάτια, απευθυνθείτε στον φαρμακοποιό σας ούτως ώστε να σας προμηθεύσει με το κατάλληλο σκεύασμα κι αν τα συμπτώματα παραμείνουν, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.