Ο πόνος στο στομάχι ή στην κοιλιά, η «καούρα» είναι μία συνήθης ενόχληση, ιδίως για τους ενήλικες. Ενδέχεται να οφείλεται σε πολλούς παράγοντες που προκαλούν δυσπεψία ή σε άλλα προβλήματα του γαστρεντερικού. Η δυσπεψία μπορεί να κάνει την εμφάνισή της μέσω αυτού του πόνου ή της αίσθησης «καψίματος», χωρίς όμως να αποκλείονται άλλες αιτίες, όπως για παράδειγμα το έλκος ή μια τροφική δηλητηρίαση, που ξεκινάει να εκδηλώνεται με τον τρόπο αυτό.
Οι καούρες στο στομάχι, πολύ συχνά, έχουν την αιτία τους στη διατροφή που ακολουθούμε. Πολλοί άνθρωποι για παράδειγμα παρουσιάζουν δυσανεξία στη λακτόζη και αυτό οδηγεί σε ναυτία, δυσπεψία, φούσκωµα στο στοµάχι, κοιλιακό πόνο ή κολικούς, αποβολή αερίων, ακόµη και διάρροια, µετά από κατανάλωση γάλακτος ή γαλακτοκοµικών προϊόντων. Παρατηρώντας και καταγράφοντας, ενδεχομένως, τις τροφές που καταναλώνουμε, μπορούμε να οδηγηθούμε σε ένα συμπέρασμα αναφορικά με το ποιες τροφές μας προκαλούν τη συγκεκριμένη ενόχληση στο στομάχι, ώστε να τις αποφεύγουμε. Στην περίπτωση που αυτές οι καούρες ή ο πόνος στο στομάχι εμφανίζεται συχνά, τότε είναι καλό να προχωρήσουμε σε μια πιο γενική αλλαγή στον τρόπο που τρεφόμαστε, ακολουθώντας τις αρχές της υγιεινής διατροφής. Αξίζει επίσης να γνωρίζουμε πως είναι πιθανό να μην επηρεάζει τη λειτουργία του στομάχου κάποια τροφή που καταναλώσαμε, αλλά ο τρόπος που το κάναμε: Βιαστική κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων φαγητού, για παράδειγμα, μπορεί να προκαλέσει πόνο στο στομάχι και καούρες.
Η λειτουργία του στομάχου
Το στομάχι μας (στόμαχος, επιστημονικά) είναι βασικό όργανο της ανθρώπινης λειτουργίας της πέψης και ανήκει στο γαστρεντερικό μας σύστημα. Βρίσκεται στο πάνω μέρος της κοιλιακής κοιλότητας και εκεί οδηγείται η τροφή που καταναλώνουμε, μέσω του οισοφάγου. Στο στομάχι πραγματοποιείται ένα μεγάλο τμήμα της διαδικασίας της πέψης, καθώς εκεί οι τροφές ρευστοποιούνται, αναμιγνύονται και προωθούνται αργά στα υπόλοιπα όργανα για περεταίρω επεξεργασία. Ένα ενδεχόμενο «πρόβλημα» στο όργανο αυτό, όπως είναι φανερό, επηρεάζει ολόκληρη τη διαδικασία της πέψης και επομένως τον ανθρώπινο οργανισμό, ο οποίος αισθάνεται ενόχληση και υποφέρει.
Πού οφείλεται ο πόνος στο στομάχι
Όπως αναφέραμε εισαγωγικά, ο πόνος στο στομάχι μετά την κατανάλωση της τροφής, ενδέχεται να προέρχεται από διάφορες αιτίες. Κάποιες φορές πρόκειται για σύμπτωμα συγκεκριμένης ασθένειας, όπως το έλκος, η χρόνια γαστρίτιδα, η οισοφαγίτιδα, η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και άλλες.
Είναι όμως πιθανόν να υποδεικνύει δυσανεξία σε κάποια συγκεκριμένη τροφή ή και στον τρόπο κατανάλωσής της. Για παράδειγμα, πολλοί ενήλικες αλλά και παιδιά, παρουσιάζουν καούρες στο στομάχι και δυσπεψία, μετά την κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων. Πιθανώς αυτό σημαίνει δυσανεξία στη λακτόζη του γάλακτος και μπορεί να εξακριβωθεί με βάση ειδικές εξετάσεις. Κάτι αντίστοιχο ισχύει και με τη γλουτένη που εμπεριέχεται σε πολλά τρόφιμα. Οι άνθρωποι αυτοί, μετά από τη συμβουλή του γιατρού τους, μπορούν να παρακολουθούν ειδική δίαιτα που θα συμπεριλαμβάνει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, χωρίς να προκαλεί ενόχληση στο στομάχι.
Από εκεί και πέρα όμως, για τον πόνο στο στομάχι και την καούρα που οφείλονται σε δυσπεψία ενδέχεται να ευθύνονται οι τροφές που καταναλώνουμε ή ο τρόπος που επιλέγουμε να τρώμε. Μια σωστή διατροφή για το στομάχι, με την αποφυγή λιπαρών τροφίμων, όπως το κόκκινο κρέας, το βούτυρο, το τυρί αλλά και των τηγανητών και πικάντικων τροφών, μπορεί να συμβάλλει στην αποφυγή των συμπτωμάτων. Παράλληλα, ενδέχεται να βοηθήσουν τα μικρά και συχνά γεύματα, καθώς η ποσότητα τροφής που έχει να διαχειριστεί κάθε φορά το στομάχι, παίζει σημαντικό ρόλο. Σε γενικές γραμμές, τα «βαριά» γεύματα, τα τηγανητά και οι μεγάλες ποσότητες, μπορούν να προκαλέσουν στομαχικές ενοχλήσεις.
Οι κακές συνήθειες, όπως το κάπνισμα και το αλκοόλ, συμβάλλουν επίσης στη δημιουργία τέτοιων στομαχικών προβλημάτων, όπως οι καούρες και ο πόνος.
Ένα συνηθισμένο πρόβλημα που μπορεί να εμφανιστεί με πόνο στην κοιλιά ή φουσκώματα είναι οι πέτρες στη χολή. Ο πόνος που οφείλεται στη χολολιθίαση, τείνει να χτυπά τη δεξιά πλευρά στο πάνω μέρος της κοιλιάς, ιδιαίτερα μετά από λιπαρά γεύματα, τα οποία καλό θα ήταν να αποφεύγονται.
Μία ακόμα συχνή αιτία του πόνου στην κοιλιά είναι και η δυσκοιλιότητα. Σε αυτή την περίπτωση, η ενίσχυση της διατροφής με περισσότερες φυτικές ίνες είτε μέσω της καθημερινής δίαιτας, είτε μέσω συμπληρωμάτων, μπορεί να βοηθήσει, ενώ σε κάθε περίπτωση και εφόσον η κατάσταση ταλαιπωρεί τον πάσχοντα, απαιτείται η συμβουλή γιατρού για την αντιμετώπισή της.
Δεν θα πρέπει να αποκλείουμε το ενδεχόμενο ο πόνος στο στομάχι να εκδηλώνεται ως αποτέλεσμα άγχους και στρες. Σε κάποιες περιπτώσεις, που αυτό είναι αρκετά έντονο και συχνό φαινόμενο, μπορεί να οδηγήσει σε νεύρωση στομάχου, που εμφανίζεται με τη μορφή καούρας, δυσπεψίας, «φουσκώματος» ή ακόμα και τάσης προς έμετο.
Τέλος, πολύ συχνά, ο πόνος στο στομάχι μπορεί να εμφανιστεί προοδευτικά, καθώς ενώ μεγαλώνουμε, ενδέχεται να εμφανίσουμε ευαισθησίες που δεν είχαμε παλαιότερα. Άλλες ήταν οι διατροφικές μας συνήθειες στην ηλικία των 20 ετών και άλλες στα 40, με πιο απλό παράδειγμα, ίσως, τον τρόπο που ανεχόμαστε ή όχι, τον πρωινό μας καφέ: Στα 20 πιθανώς αρκούσε σκέτος και δεν δημιουργούσε πρόβλημα, στα 40 όμως, αυτή η συνήθεια μπορεί να μας ενοχλεί δραματικά.
Ο ρόλος της διατροφής και ο τρόπος ζωής
Η γενικότερη καλή λειτουργία του οργανισμού συμβάλλει και στην ανακούφιση από τυχόν ενοχλήσεις στο στομάχι. Η υγιεινή διατροφή, με άφθονο νερό, που οδηγεί σε ένα υγιές σωματικό βάρος διαδραματίζει σημαντικό ρόλο σε αυτή την κατεύθυνση, καθώς διασφαλίζει επαρκείς ποσότητες θρεπτικών συστατικών, περιορίζοντας λιπαρά, τηγανητά και πικάντικα ή «βαριά» τρόφιμα σε μικρές ποσότητες.
Η διατροφή καθορίζει, εν πολλοίς και τον τρόπο ζωής που ακολουθεί κάποιος. Στην περίπτωση ευαισθησίας στο στομάχι, είναι καλό να προσέχουμε εν γένει τα γεύματά μας, να είναι μικρά και συχνά. Επίσης, είναι σημαντικό να γίνεται καλή μάσηση των τροφών, αλλά και να αποφεύγονται τροφές που έχουμε παρατηρήσει ότι επιτείνουν την δυσπεψία. Η ήπια άσκηση, η αποφυγή κακών συνηθειών όπως το κάπνισμα και το αλκοόλ, μπορούν επίσης να συμβάλλουν στην καλή λειτουργία του στομαχιού.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως τα συμπληρώματα διατροφής που βρίσκουμε στο φαρμακείο της γειτονιάς μας, μπορούν επίσης να μας βοηθήσουν ώστε να αποφεύγουμε τις καούρες. Μια συνομιλία με τον φαρμακοποιό ή η υπόδειξη του γιατρού μας θα μας βοηθήσουν να επιλέξουμε το κατάλληλο σκεύασμα για τα καλύτερα αποτελέσματα. Προβιοτικά, σκευάσματα με βότανα ή άλλα που αξιοποιούν ιδιότητες φυτών, όπως η μαστίχα Χίου, για παράδειγμα, μπορούν να συμβάλλουν σε αντίστοιχες καταστάσεις.
Τις περισσότερες φορές, ο πόνος στο στομάχι μπορεί να ανακουφιστεί με αλλαγές στη διατροφή και τις συνήθειές μας. Εν τούτοις, στην περίπτωση που παρατηρήσουμε, μαζί με τον πόνο, αίμα στα κόπρανα, διάρροια ή έμετο, έντονο πόνο που επιμένει, αδυναμία λήψης τροφής επί ώρες ή πυρετό, είναι καλό να επικοινωνήσουμε άμεσα γαστρεντερολόγο.