Η κακή λειτουργία των πνευμόνων μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τη συνολική υγεία μας, γι’ αυτό η διατήρηση της υγείας και της καλής λειτουργίας τους πρέπει να αποτελούν προτεραιότητα. Δυστυχώς, πολλοί παράγοντες μπορούν να βλάψουν την υγεία των πνευμόνων. Για παράδειγμα, η ατμοσφαιρική ρύπανση, το κάπνισμα, η πνευμονία και ασθένειες όπως το άσθμα, η COVID-19 και η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) μπορούν όλα να συμβάλουν στη μειωμένη πνευμονική λειτουργία.
Συνήθως έχουμε υπόψη μας να φροντίζουμε το ανοσοποιητικό μας ώστε να μπορούμε να ανταπεξέλθουμε σε τυχόν ιώσεις ή κρυολογήματα, χωρίς να δίνουμε τη σημασία που πρέπει σε άλλα συστήματα του οργανισμού όπως το αναπνευστικό. Ωστόσο, οι διατροφικές επιλογές μας και οι πιθανές ελλείψεις σε μικροθρεπτικά συστατικά μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τη λειτουργία των πνευμόνων. Ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι ορισμένα συμπληρώματα διατροφής, όπως βιταμίνες και μέταλλα, μπορεί να βοηθήσουν άτομα με ιατρικές παθήσεις που επηρεάζουν τη λειτουργία των πνευμόνων, καθώς και όσους επιθυμούν να υποστηρίξουν την υγεία των πνευμόνων τους γενικά.
Περιόδους όπου η εμφάνιση αναπνευστικών λοιμώξεων παρουσιάζει αυξημένη συχνότητα (όπως το τελευταίο διάστημα η λοίμωξη από πανδημίας Covid-19), η ανάγκη να ενισχύσουμε τη λειτουργία του αναπνευστικού μας συστήματος, είναι επιτακτική. Αυτό που μπορούμε εμείς να κάνουμε εκ των προτέρων είναι να ενισχύσουμε το αναπνευστικό μας σύστημα όσο καλύτερα γίνεται, αποφεύγοντας το κάπνισμα, ενεργητικό ή παθητικό, εφαρμόζοντας ένα τακτικό πρόγραμμα άσκησης και εμπλουτίζοντας τη διατροφή σε φρούτα και λαχανικά, ή περαιτέρω ενισχύοντάς τη με κάποιο συμπλήρωμα διατροφής.
Η διατροφή
Η διατροφή μας διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην καλή λειτουργία των πνευμόνων μας. Μέσω των θρεπτικών συστατικών που λαμβάνουμε από τις τροφές μπορούμε να ενισχύσουμε τη σωστή λειτουργία των πνευμόνων, «βοηθώντας» τους να επιτελούν το έργο τους. Μία «κακή» διατροφή μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή των αεραγωγών και οξειδωτικό στρες, που σαφώς επηρεάζει τη λειτουργία του αναπνευστικού μας συστήματος. Η αυξημένη κατανάλωση θερμίδων στα πλαίσια της κακής διατροφής μπορεί επίσης να οδηγήσει σε παχυσαρκία, η οποία προκαλεί μηχανική συμπίεση του διαφράγματος, των πνευμόνων και λόγω του υπερβολικού λίπους μειώνει τη συνολική συμμόρφωση του αναπνευστικού συστήματος. Αντίθετα, η ισορροπημένη διατροφή συμβάλλει σημαντικά στην αποφυγή τέτοιων καταστάσεων και επομένως, στη γενικότερη καλή μας υγεία.
Αρχικά, τροφές πλούσιες σε αντιοξειδωτικά βοηθούν στον αποτελεσματικότερο καθαρισμό των ελεύθερων ριζών οξυγόνου(αποτέλεσμα του οξειδωτικού στρες) και επομένως αποτρέπουν την πρόκληση βλάβης από αυτές. Η Βιταμίνη C, η βιταμίνη E, η βιταμίνη Α και στοιχεία όπως το λυκοπένιο και το σελήνιο θεωρούνται ισχυρά αντιοξειδωτικά και τα βρίσκουμε στα εσπεριδοειδή, σε λαχανικά όπως το μπρόκολο και οι πράσινες πιπεριές, σε καρπούς όπως τα αμύγδαλα και τα φιστίκια, στις ντομάτες, αλλά και σε σπόρους ή θαλασσινά. Η βιταμίνη D είναι ένα βασικό θρεπτικό συστατικό για την υγεία των πνευμόνων και η έλλειψη βιταμίνης D μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης λοιμώξεων της αναπνευστικής οδού και καταστάσεων που επηρεάζουν τους πνεύμονες[1].
Τα Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα επίσης βοηθούν στην καλή λειτουργία των πνευμόνων και ο οργανισμός μας τα λαμβάνει κυρίως από λιπαρά ψάρια, οστρακόδερμα, από τη σόγια και από διάφορα φυλλώδη λαχανικά[2].
Επίσης, έρευνες δείχνουν ότι στη χαλάρωση των αναπνευστικών μας οδών και άρα στην καλύτερη λειτουργία του αναπνευστικού μας συστήματος, συμβάλει το μαγνήσιο, το οποίο υπάρχει σε ξηρούς καρπούς, δημητριακά, καρότα και σπανάκι.
Αυτό που έχει μεγάλη σημασία είναι η διατροφή που ακολουθούμε να είναι, σε κάθε περίπτωση, όσο πιο ισορροπημένη γίνεται. Ελέγχοντας τη διατροφή μας, γνωρίζουμε ανά πάσα στιγμή τι είναι αυτό που χρειάζεται ο οργανισμός μας και ειδικά το αναπνευστικό μας σύστημα, ώστε να ενισχύσουμε τη λειτουργία της. Μια συνομιλία με τον φαρμακοποιό μας μπορεί να μας οδηγήσει στο καταλληλότερο συμπλήρωμα διατροφής, που θα συμβάλλει στην εξισορρόπησή της και θα μας δώσει αυτό που τυχόν λείπει από την καθημερινότητά μας.
Η άσκηση
Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η φροντίδα του οργανισμού μας εξαρτάται και από την άσκηση και το κατά πόσο υπάρχει ή όχι στη ζωή μας. Φαίνεται ότι η άσκηση συμβάλει στην καλύτερη λειτουργία του αναπνευστικού μας συστήματος: Η συστηματική άσκηση, αναλόγως με τους ρυθμούς που εμείς επιλέγουμε και που μας ταιριάζουν περισσότερο, μπορεί να κάνει σημαντική διαφορά ως προς τη λειτουργία των πνευμόνων.
Ο σύγχρονος τρόπος ζωής συχνά αποτρέπει από τη συστηματική άσκηση τον μέσο άνθρωπο, που τις περισσότερες φορές υποστηρίζει πως «δεν έχει χρόνο να ασκηθεί». Το πρώτο βήμα λοιπόν είναι να βάλουμε την άσκηση στη ζωή μας, όσο πιο συστηματικά γίνεται, ακόμα σε μικρό βαθμό. Η βελτίωση που θα αισθανθούμε, ειδικά στο αναπνευστικό μας σύστημα, είναι βέβαιο πως θα μας ενθαρρύνει να συνεχίσουμε με ακόμα καλύτερες προϋποθέσεις. Για παράδειγμα, πόσες φορές δεν έχουμε αισθανθεί δύσπνοια, απλώς και μόνο ανεβαίνοντας μια σκάλα; Ένας γυμνασμένος οργανισμός, ένας οργανισμός που έχει συνηθίσει να εξασκείται μπορεί να ανταπεξέλθει πολύ καλύτερα από έναν εντελώς αγύμναστο. Χρειαζόμαστε καλύτερο παράδειγμα για να αποδεχθούμε πως η άσκηση συμβάλλει στην καλή λειτουργία του αναπνευστικού;
Πρέπει να γνωρίζουμε ότι κατά τη διάρκεια της γυμναστικής και της άσκησης, ενεργοποιούνται κατά -κύριο λόγο τόσο η καρδιά όσο και οι πνεύμονες. Κατά τη διάρκεια της άσκησης, χρειαζόμαστε περισσότερο οξυγόνο και επομένως η αναπνοή μας αυξάνεται – λαχανιάζουμε, αλλά δεν παρουσιάζουμε δύσπνοια.
Όσον αφορά στο ποια άσκηση είναι η καλύτερη για τους πνεύμονες, μπορούμε να βάλουμε στη ζωή μας τις αερόβιες ασκήσεις, τη γιόγκα, αλλά και τις απλές εκτάσεις – δηλαδή απλές μορφές άσκησης βοηθηθούν το αναπνευστικό μας σύστημα να λειτουργεί καλύτερα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι κάθε μορφή άσκησης συμβάλλει στην καλύτερη λειτουργία των πνευμόνων, επομένως είναι καλό πρώτα να βρούμε το είδος άσκησης που μας ευχαριστεί ώστε να το κάνουμε όσο πιο συστηματικά μπορούμε, βοηθώντας έτσι τον οργανισμό μας σε πάρα πολλά επίπεδα.
Ο συνδυασμός μιας ισορροπημένης διατροφής, που μας προσφέρει όλα τα απαραίτητα στοιχεία και τις βιταμίνες, με τη συστηματική άσκηση, μπορεί να συμβάλλει στην καλύτερη λειτουργία του αναπνευστικού μας συστήματος, ώστε να αισθανόμαστε υγιείς και δυνατοί στην καθημερινότητά μας.
[1] Hughes DA, Norton R. Vitamin D and respiratory health. Clin Exp Immunol. 2009;158(1):20-25.
[2] Knapp HR. Omega-3 fatty acids in respiratory diseases: a review. J Am Coll Nutr. 1995 Feb;14(1):18-23.