Οι αλλεργίες στο δέρμα μπορεί να εμφανιστούν ανά πάσα στιγμή και ενώ στην αρχή επηρεάζουν μόνο το δέρμα, στην πορεία μπορεί να επηρεάσουν και άλλα όργανα του σώματος, προκαλώντας αναφυλαξία.
Οι δερματικές αλλεργίες είναι πιθανώς εκείνες που εμφανίζονται πιο συχνά από όλες τις μορφές αλλεργιών. Μπορεί να εμφανιστούν ανά πάσα στιγμή στη ζωή μας, να είναι έντονες ή λιγότερο έντονες και τα συνήθη συμπτώματά τους είναι ο κνησμός, η ερυθρότητα και το τσούξιμο. Οι αλλεργίες στο δέρμα μπορεί να αφορούν μόνο στο δέρμα ή να επηρεάζουν συνδυαστικά και κάποιο άλλο όργανο. Τα αλλεργικά αναπνευστικά νοσήματα (αλλεργική ρινίτιδα, επιπεφυκίτιδα και άσθμα) εμφανίζονται πιο συχνά σε άτομα που έχουν αναπτύξει κατά το παρελθόν δερματικές αλλεργίες (π. χ με τη μορφή δερματικού εκζέματος).
Οι αιτίες που προκαλούν τις δερματικές αλλεργίες είναι πάρα πολλές: Τροφές, φάρμακα, το τσίμπημα κάποιου εντόμου ή απλώς και η επαφή με έναν οργανισμό μπορεί να προκαλέσουν αλλεργική αντίδραση με αποτέλεσμα την εμφάνιση εξανθήματος στο δέρμα. Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι η αλλεργία εμφανίζεται όταν ο οργανισμός μας θεωρεί «εισβολέα» μία κατά τα λοιπά ακίνδυνη ουσία και προσπαθεί να την αντιμετωπίσει μέσω της ενεργοποίησης του ανοσοποιητικού μας. Πολλοί είναι εκείνοι που παρομοιάζουν τις αλλεργίες με το χτύπημα ενός συναγερμού που προκαλείται από τον αέρα και όχι από κάποιον πραγματικό διαρρήκτη.
Πώς εκδηλώνονται οι αλλεργίες στο δέρμα
Οι δερματικές αλλεργίες που εκδηλώνονται αποκλειστικά στο δέρμα μας, εμφανίζονται με συγκεκριμένα συμπτώματα ή και τον συνδυασμό τους: Ο κνησμός στο σώμα, δηλαδή η φαγούρα στο σώμα, η φαγούρα στο κεφάλι και η εμφάνιση εξανθήματος είναι τα πιο συχνά συμπτώματα που εμφανίζει μια αλλεργική αντίδραση στο δέρμα. Παράλληλα, μπορούμε να διαπιστώσουμε οίδημα, φούσκωμα και ερυθρότητα, να κοκκινίζει το δέρμα μας δηλαδή. Αυτά συμβαίνουν καθώς στον οργανισμό μας, με το πού πυροδοτείται η αλλεργική αντίδραση, απελευθερώνεται από κύτταρα του ανοσοποιητικού, τα μαστοκύτταρα μια ουσία που λέγεται ισταμίνη.
Συμπερασματικά, καταγράφουμε τρεις τύπους δερματικών αλλεργικών αντιδράσεων:
• Κνίδωση
• Εξ επαφής δερματίτιδα
• Ατοπική δερματίτιδα (έκζεμα)
Η κνίδωση χαρακτηρίζεται από πομφούς (εντοπισμένα οιδήματα στο δέρμα) και έντονο κνησμό στο σώμα, φαγούρα. Θεωρείται πολύ κοινή, άμεση αντίδραση, είτε στην περίπτωση που υπάρχει επαφή κάποιας ουσίας με το δέρμα μας, είτε μέσω τροφής ή φαρμάκου. Η κνίδωση μπορεί να είναι το δερματικό «πρόσωπο» ενός αλλεργικού σοκ ή να αποτελεί μια αθώα αλλεργική αντίδραση. Μπορεί να πρόκειται για φαγούρα σε όλο το σώμα, ή μόνο για φαγούρα στα πόδια ή φαγούρα στο κεφάλι, αναλόγως με το πού εντοπίζεται η επαφή με την ουσία, εφόσον πρόκειται για αυτό το ενδεχόμενο. Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για ένα έντονο φαινόμενο, παράλληλα με αντίστοιχο δερματικό εξάνθημα.
Η δερματίτιδα εξ επαφής εμφανίζεται συχνά με πιο «έντονο» εξάνθημα με αποφολίδωση, κνησμό και αίσθηση καύσου. Δεν αποκλείεται μάλιστα αυτό να συνοδεύεται από κυστίδια, που περιέχουν υγρό. Σε αυτή τη μορφή δερματικής αλλεργίας συνήθως τα συμπτώματα διαρκούς επί ημέρες, ενώ ενδέχεται και η εμφάνισή του να καθυστερήσει επί μερικές ώρες ή και ημέρες από την στιγμή της επαφής με την ουσία που προκαλεί την αλλεργική αντίδραση.
Στην περίπτωση της ατοπικής δερματίτιδας, που ονομάζεται και έκζεμα, συνήθως καταγράφεται ζήτημα με τον δερματικό φραγμό. Όταν αυτός δεν είναι αρκετά ισχυρός, τότε τα αλλεργιογόνα και διάφοροι ερεθιστικοί παράγοντες μπορούν να τον διαπεράσουν, με αποτέλεσμα να φτάνουν ως τις βαθύτερες στοιβάδες του δέρματος και να προκαλέσουν φλεγμονή. Ο κνησμός είναι και σε αυτή την περίπτωση το πιο κοινό σύμπτωμα και πρέπει να αντιμετωπίζεται καθώς ο ξεσμός οδηγεί σε περαιτέρω καταστροφή του δερματικού φραγμού και επιδείνωση του εκζέματος. Αξίζει να αναφέρουμε πως το έκζεμα ως αλλεργική αντίδραση εμφανίζεται και στα μωρά, των οποίων το δέρμα είναι ευαίσθητο.
Πώς μπορούμε να ανακουφιστούμε από τις αλλεργίες στο δέρμα
Μία αλλεργική αντίδραση μπορεί να προκύψει ανά πάσα ώρα και στιγμή, υπό συνθήκες που δεν μπορούμε εκ των προτέρων να προβλέψουμε. Στην περίπτωση που αναγνωρίσουμε μετά βεβαιότητας την ουσία που την προκάλεσε, προφανώς και προσπαθούμε να την αποφύγουμε στο μέλλον, όταν αυτό είναι εφικτό. Εν τούτοις, μπορούμε να φροντίζουμε για την καλή ενυδάτωση του δέρματος, με σκοπό την ενίσχυση του δερματικού φραγμού, ως ενός είδους θωράκιση που θα βοηθήσει στην καλύτερη απόκριση σε κάθε κατάσταση.
Ειδικές κρέμες, που μπορούμε να βρούμε στο φαρμακείο, βοηθούν στην καλή ενυδάτωση του δέρματος και στην ενίσχυση του δερματικού μας φραγμού. Μπορούμε να βρούμε εκείνη που μας ταιριάζει περισσότερο τόσο στην υφή όσο και την ευαισθησία, ώστε να έχουμε το καλύτερο αποτέλεσμα. Ο φαρμακοποιός μπορεί να βοηθήσει και να μας υποδείξει κάποια προϊόντα, με βάση όσα του εξιστορήσουμε αναφορικά με τις αλλεργίες δέρματος που κατά καιρούς αντιμετωπίζουμε. Συνήθως, πρόκειται για προϊόντα με ασφαλή συστατικά, τα ελάχιστα δυνατά συντηρητικά και ελάχιστο έως καθόλου άρωμα.
Από εκεί και πέρα, ένα αντιϊσταμινικό σκεύασμα που θα έχουμε στο σπίτι ή και στην τσάντα μας, πάντα μαζί μας, μπορεί να συμβάλλει στην ανακούφιση από τα έντονα συμπτώματα που προκαλούν δυσφορία και δυσκολεύουν την καθημερινότητα. Φυσικά, στην περίπτωση που η αλλεργία είναι έντονη, επιμένει και προκαλεί δυσφορία πέραν από το εξάνθημα ή εμφανίζεται για πρώτη φορά, θα πρέπει άμεσα να απευθυνθούμε στον γιατρό μας που θα μας υποδείξει την κατάλληλη αγωγή.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι μία αλλεργική αντίδραση ενδέχεται να αποβεί επικίνδυνη και για την ίδια μας τη ζωή, καθώς υπάρχει περίπτωση να επηρεάζει διάφορα ζωτικά όργανα. Τα τσιμπήματα εντόμων ή μία ουσία που λαμβάνουμε μέσω τροφής ή φαρμάκου, μπορεί να εμφανίζουν δερματικό εξάνθημα, αλλά ταυτόχρονα να επηρεάσουν το αναπνευστικό, το πεπτικό και το κυκλοφορικό σύστημα προκαλώντας συστηματική αναφυλακτική αντίδραση (αναφυλαξία), που χρειάζεται άμεση, εξειδικευμένη αντιμετώπιση από ειδικούς γιατρούς.